Witamina A, retinol (akseroftol) - witamina ta ma bardzo duży wpływ na wzrost i rozwój młodych organizmów. Odpowiada za prawidłowe odbieranie bodźców wzrokowych a więc za nasz wzrok oraz za regenerację naskórka, paznokci czy włosów. Niedobór tej witaminy powoduje tak zwaną kurzą ślepotą lub ślepotą zmierzchową, osoby z tą chorobą niedowidzą w słabym oświetleniu.
Ślepota zmierzchowa czy kurza ślepota jest najczęściej spowodowana właśnie przez niedobór witaminy A, oraz cynku który odpowiada za jej metabolizm, wchłanianie i utylizację. Witamina A występuje w rybach, serach, nabiale czy tranie jako retinol czyli witamina właściwa rozpuszczona w tłuszczach. W warzywach i owocach występuje jako beta-karoten który w nasz organizmie jest przetwarzany na witaminę właściwą retinol. Pod wpływem tlenu z powietrza lub światła oraz wysokiej temperatury jednocześnie witamina A ulega zniszczeniu.
A, objawy i skutki
- Zmiany skórne (łuszczyca), szczególnie nadmierna suchość skóry nawet po zastosowaniu
kremu nawilżająco. Łuszczenie się skóry głównie okolicach łokci, na ramionach oraz udach.
- Niedowidzenie w okresie nocnym, o zmierzchu oraz opróżnienie aklimatyzacji oka
podczas przejścia z jasnego do ciemnego pomieszczenia.
- Całkowity niedobór tej witaminy może doprowadzić do ślepoty.
- Suchość gałki ocznej, wysychanie spojówek i rogówek oka.
- Wolno rosnące i kruche paznokcie.
- Zahamowanie wzrostu
- Trądzik
- Łysienie plackowate
- Biegunki, złe samopoczucie
- Problemy z zajściem w ciąże, brak tej witaminy może powodować wchłanianie zarodków a u mężczyzn zbyt niska ilość
witaminy A zmniejsza produkcję plemników.
Witamina A w postaci retinolu rozpuszczonego w tłuszczach występuje tylko w pokarmie pochodzenia zwierzęcego. Najwięcej retinolu ma wątróbka, indyka, kaczki, gęsi oraz tran. Niektóre wątroby zwierząt polarnych mają bardzo dużą dawkę retinolu co może spowodować nawet śmierć. W tym przypadku nasz organizm nie ma jak zrzucić nadmiaru witaminy A i dochodzi do zatrucia czyli hiperwitaminozy. Pokarmy pochodzenia roślinnego dostarczają nam beta-karotenu z którego nasz organizm wytwarza witaminę właściwą czyli retinol. Spożywając nadmierne ilości beta-karotenu w pożywieni roślinnym nie jest szkodliwe, gdyż nasz organizm przetworzy tylko tyle beta-karotenu na retinol na ile ma zapotrzebowanie. Resztę beta karotenu zostanie usunięte z naszego organizmu, zatem bezpiecznie jest jeść warzywa i owoce. Najwięcej beta karotenu ma, jarmuż, marchew, dynia czy liście brokuła. Na toksyczność retinolu powinny uważać kobiety w ciąży. Witamina A w postaci retinolu może doprowadzić do samoistnego poronienia, wad rozwoju płodu, takich jak wady cewy nerwowej, serca, układu kostnego oraz mięśniowego, układu moczowego, pokarmowego czy nawet odpornościowego. Dlatego też kobiety w ciąży powinny unikać wątróbki czy spożywania tranu.
- Wymioty, bóle głowy, nudności.
- Podwójne widzenie.
- Zaburzenia koordynacji mięśniowej.
- Bóle stawów, zmniejszenie uwapnienia kości które mogą prowadzić do osteoporozy.
- U kobiet w ciąży mogą wystąpić wady wrodzone u dziecka.
- Uszkodzenie wątroby, oczu, ośrodkowego układu nerwowego, układu rozrodczego.
Witamina A, akseroftol, retinol | ||||
Rozpuszczalność | Dzienne zapotrzebowanie | Przedawkowanie | ||
w tłuszczach | 1000 mcg retinolu / dobę | możliwe tylko w przypadku retinolu | ||
2000 mcg beta-karotenu / dobę | ||||
Najwięcej witamina A w 100 gramach posiada: | ||||
Podane wartości dotyczą produktów surowych | ||||
Nazwa produktu | Ilość w IU | % dziennego zapotrzebowania | ||
Sałata rzymska | 8711 IU | 174% | ||
Sałata zielone liście | 7404 IU | 148% | ||
Sałata czerwona | 7493 IU | 150% | ||
Szpinak | 9376 IU | 188% | ||
Marchew | 16705 IU | 334% | ||
Marchew baby | 13790 IU | 276% | ||
Rzepa zielona | 11586 IU | 232% | ||
Kapusta chińska | 4468 IU | 89% | ||
Wątroba indyka | 72372 IU | 1447% | ||
Wątroba gęsi | 30993 IU | 620% | ||
Wątroba kaczki | 39908 IU | 798% | ||
Rzeżucha | 3191 IU | 64% | ||
Dynia | 7385 IU | 148% | ||
Jarmuż | 15376 IU | 308% | ||
Cykoria zielona | 5717 IU | 114% | ||
Dynia późna (zimowa) | 10631 IU | 213% | ||
Pietruszka | 8425 IU | 168% | ||